Zo, de vakantie zit er voor ons gezin weer op en iedereen heeft er erg van genoten! Wij hebben deze vakantie gekampeerd op de Veluwe, aan de rand van een mooi bos met zwijntjes en eekhoorntjes. Helaas hadden we dit keer geen warme (Franse) zon, maar we zaten wel heerlijk met de voeten in het gras met een grote berg boeken om onszelf in te verliezen. Bij ons in het gezin gaat het op vakantie altijd net even anders dan thuis. Maar goed, dat is natuurlijk ook niet zo gek! We hebben namelijk geen (echte) afspraken; sporten liggen stil, we slapen wat langer (meestal gewoon vroeg in bed), doen alles rustiger aan en gunnen onszelf net wat meer tijd om de dingen die we doen ook met aandacht te doen. We keutelen een beetje aan en zitten langer aan tafel in de ochtend, waardoor het hele ritme verschuift en we veel meer leven zoals het ons uitkomt en hoe onze honger of trek zich aandient. Op vakantie heb ik altijd weer tijd en ruimte om te kunnen landen. Even helemaal tot stilstand komen en weer écht verbinden met mijn lijf en mijn gezin. Dat is ook dit jaar weer gelukt, maar er is me wel wat opgevallen: Franse mensen (die we normaal op vakantie dus veel tegenkomen) genieten echt van eten, veel meer dan de meeste Nederlanders dat doen. Wij eten vaak omdat het tijd is om te eten, en kiezen dan bij voorkeur ook iets goedkoops of iets makkelijks. Als ik aan mijn vader vraag of hij zin heeft in koffie, kijkt hij vaak op zijn horloge: “Ik vroeg niet of het tijd is voor koffie, maar of je zin hebt in koffie.” Blijkbaar is het antwoord op die vraag moeilijker dan je zou denken, niet alleen voor mijn vader.
Als mensen bij mij op consult komen dan krijg ik vaak de vraag of bepaalde voedingsmiddelen “goed” zijn of niet. “Mag ik dan wel een volkoren biscuitje eten bij de koffie?” Mijn vraag is dan altijd “Vind je dat lekker, een volkoren biscuitje?”, “Nee, dat biscuitje vind ik niet perse lekker, maar dan heb ik toch nog iets bij de koffie”. Moet dat dan perse? En heb je überhaupt wel zin in koffie? Zo vinden mensen koffie vaak alleen lekker met melk en suiker. Lust je dan wel koffie? Koffie vind ik zelf het lekkerste zwart, van versgemalen bonen en lekker sterk. Koffie met melk en suiker smaakt voor mij als chocolademelk, drink je dan niet liever chocolademelk?
Mensen (incl. heel veel diëtisten en voedingskundigen) zijn heel vaak geneigd om hun voeding te beoordelen aan de hand van de hoeveelheid kcal die het levert, niet hoe het smaakt. Dat is in sommige gevallen ook echt een goed idee, maar over het algemeen vind ik dat complete onzin! Wat er namelijk volledig wordt vergeten als we het over kcal hebben is……… de beleving en smaak van het product dat je eet. Eten is namelijk niet alléén belangrijk om ons lichaam van energie (dus kcal) te voorzien, maar ook om onze honger te stillen en behoeften te vervullen*. Zo is het echt een misvatting dat je een behoefte aan bijv. een lekkere koek kunt vervullen met een volkoren biscuitje. Zelf vind ik een volkoren biscuitje namelijk smaken naar karton en eet het daarom liever niet.
* Let op: Met behoeften vervullen bedoel ik niet: eten om verveling tegen te gaan, verdriet te sussen of boosheid weg te drukken!
Soms heb je nou eenmaal zin in een bepaald voedingsmiddel, en voor de duidelijkheid: dit is ook niet perse iets ongezonds. Als ik aan mensen vertel dat ze echt moeten leren luisteren naar hun behoeftes dan zijn ze vaak bang dat ze dan elke dag gaan kiezen voor een stuk taart en andere ongezonde dingen. Ik ben er echter van overtuigd dat dat niet het geval is. Niemand heeft elke dag zin in een groot stuk taart en verder alleen maar ongezond eten. Je lichaam wil echt wel een keer een voedzame maaltijd of gewoon een stuk fruit. Want als je echt luistert naar wat je lichaam je verteld dan geeft dat aan dat het gevoed wil worden en niet alleen gevuld. Eet je alleen maar rommel, dan voel je je ook slechter. Je energie wordt minder, je slaapt meer maar minder goed en wellicht ben je minder goed gehumeurd. Dat kan allemaal komen doordat je lichaam niet krijgt wat het nodig heeft.
De grap is alleen dat dit ook kan als je heel streng bent voor jezelf en de echte lekkere dingen nooit mag en altijd zuinig bent in wat je eet. Waardoor je nooit echt bevredigd bent en dingen die niks met eten te maken hebben op gaat lopen lossen met een volkoren biscuitje. Dat kan niet de bedoeling zijn! Door niet te kijken naar kcal, maar naar je behoeftes te luisteren kun je andere keuzes maken:
- Ik ben erg moe, dus ik ga naar bed
- Ik ben verdrietig, dus ik bel een goede vriend
- Ik ben boos, dus ik zoek een uitlaatklep waar ik mijn boosheid kwijt kan (een boksbal bijvoorbeeld)
- Ik heb honger, dus ik maak voor mezelf een goed vullende maaltijd
- Ik heb zin in een stuk chocolade, dus ik neem een paar blokjes en ga daar eens goed voor zitten (en eet het met smaak op)
Door met aandacht te genieten van je stuk chocolade kun je ook echt proeven hoe het smaakt en bevredigt het je behoefte ook. Heel vaak is het dan ook voldoende om een paar blokjes te eten i.p.v. een hele reep. En misschien heb je wel helemaal geen behoefte aan chocolade, maar eerder in fruit. Door een volkoren biscuitje te eten voorzie je dus niet in die behoefte en raak je dus ook niet bevredigd in je behoefte. En zeg nou zelf: Eet je niet veel liever een goede appel of peer dan een stuk karton?