Sinds januari mag ik (Ilse) mij officieel kinderdiëtist noemen. Dit vind ik een mooie uitbreiding van mijn taken binnen de praktijk. Kinderen zijn een leuke cliëntengroep om te begeleiden, maar vaak wel lastig. Je begeleid namelijk niet alleen het kind zelf, maar ook de ouders. Zij zorgen nog vaak voor het eten en moeten ook het belang inzien van wat we willen bereiken. Soms verschillen ouders ook van mening en dan is het helemaal ingewikkeld. Wat mij echter opvalt is dat ik stiekem ook veel kinderen behandel die ik niet eens in de praktijk zie, maar dat ik hun vader of moeder voor me heb zitten. Vaak zien we namelijk moeders of vaders die graag hun leefstijl willen veranderen of graag wat slanker willen worden en daarvoor hun (eet)gedrag onder de loep nemen samen met mij of één van mijn collega’s. Alleen wat ik dan bijzonder vind is dat deze mensen vaak voor zichzelf van alles gaan aanpassen, om hun doel te bereiken, maar het gezin daar in eerste instantie helemaal niet in meenemen. Terwijl je als ouder niet alleen een gezonde leefstijl voor jezelf wilt (lijkt me) maar ook voor de rest van je gezin.
Bij het aanleren van gezond (eet)gedrag bij kinderen is het een belangrijke eerste stap om naar je eigen gedrag te kijken. Wat we namelijk weten over de opvoeding van kinderen is dat ze vooral afkijken wat je als ouder DOET, daar leren ze van hoe ze dingen moeten aanpakken (dus gedrag). Ze leren niet zo goed van wat je ZEGT dat ze moeten doen, daarom moet je dingen soms wel 100 x herhalen willen ze het opslaan in hun geheugen en er daadwerkelijk naar handelen.
Twee voorbeelden van hoe het niet werkt:
* Elke dag wanneer mijn dochter (10 jaar) uit school komt dumpt ze ergens haar tas (met drinkbeker en trommel er nog in) en doet haar schoenen ergens uit. Wanneer ik het zie roep ik haar terug en moet ze het van mij netjes in de kast zetten en haar vieze vaat in de vaatwasser zetten. PFFFF gedoe, elke dag opnieuw…. Hoe komt dat nou? Mijn man trekt zijn schoenen uit waar hij gaat zitten en laat ze daar staan. Vaak staan er bij de achterdeur een berg slippers (omdat je anders vieze sokken krijgt bij het naar de schuur lopen), tassen en jassen hangen regelmatig over de trapleuning. Het meeste is niet van mij, maar zo leert ze natuurlijk niet dat je die dingen direct moet opruimen.
CONCLUSIE: Wat je laat zien doen ze na. Je kunt wel blijven zeggen dat ze iets moeten doen, maar als ze vervolgens een ander voorbeeld krijgen, dan blijft het niet hangen ook al herhaal je het nog zo vaak.
Hoe het wel kan:
* Wanneer ze honger heeft neemt ze eerst een boterham, fruit, nootjes o.i.d. met een groot glas water. Of wanneer haar wordt gevraagd wat ze wil drinken (maakt niet uit waar) dan kiest ze bijna altijd voor water of thee. Wanneer ìk honger heb neem ik eerst wat gezonds te eten (ik heb tenslotte honger en niet perse lekkere trek) en wij drinken thuis eigenlijk alleen maar water of thee zonder suiker.
CONCLUSIE: Hier heb ik weinig energie voor nodig en ze neemt het gewoon over. Tuurlijk neemt ze wel eens wat lekkers, maar dat doe ik ook! Maar goed hoe pak je dat nou aan als je er voor wilt zorgen dat je kinderen (later) een goede leefstijl als basis hebben?
Hier een paar punten die ik erg belangrijk vind:
Maak afspraken op tijd Het allerbeste moment om hier over na te denken is wanneer je nog geen kinderen hebt. Wanneer de plannen/wensen voor een gezin ontstaan is het beste moment om samen met de toekomstige mede-opvoeder afspraken te maken over hoe je dat samen gaat aanpakken. Het kan namelijk niet zo zijn dat je 4 jaar verder bent en je kind niks wil eten omdat papa dat ook niet doet. “Jawel, je moet het even proeven, want kijk maar papa proeft het ook”. Nog beter zelfs is als je die fase ruim voorbij bent en niets hoeft te zeggen, maar dat je samen lekker geniet van een gezonde maaltijd. Wanneer de kinderen er al zijn, maak dan de afspraken met de andere ouder en ga niet in discussie waar de kinderen bij zijn. Hebben jullie al grotere kinderen (vanaf ca. 8 jaar) betrek ze dan bij het gesprek en vraag hun mening, ze begrijpen al heel veel en hebben soms briljante ideeën.
Praat niet over gezond eten Wanneer je praat over hoe gezond dingen wel of niet voor je zijn ben je antireclame aan het voeren. Zeker wanneer kinderen wat ouder worden willen ze echt niet horen hoe ongezond chips is, dat eten ze toch wel af en toe. Liever geef je vaker de optie om gezond te kiezen. Zorg voor voldoende gezonde opties in huis (altijd vers fruit, rauwkost, ongezouten nootjes beschikbaar) en zet naast de bak chips altijd ook wat rauwkost (evt. met wat humus) of partjes fruit neer. En het ALLER belangrijkste: eet er dan ook zelf voldoende van. Laat zien dat het bij het snackmoment hoort dat je ook een worteltje pakt en dat je bij een maaltijd salade of groentes eet.
Betrek kinderen bij het eten bereiden
De meeste kinderen vinden koken en bakken erg leuk. Wanneer je met je kinderen kookt bereik je heel veel in hun ontwikkeling:
- Het zijn handelingen die de fijne motoriek stimuleert. Snijden, roeren, wassen, afwegen en schenken. Allemaal handelingen die je hand-hersen coördinatie verbeteren.
- Ze moeten plannen. Wanneer je dingen moet snijden en je dingen maakt met verschillende kooktijden, dan moet je daar rekening mee houden.
- Smaakontwikkeling wordt gestimuleerd. Door verschillende kruiden toe te voegen kan een kind leren om smaken goed in verhouding te krijgen en te waarderen.
- Laat ze vooral kiezen en nadenken over wat ze kunnen maken (verplicht ingrediënt = groente). Zo leren ze ook meteen wat er in huis moet zijn, misschien kunnen ze al alleen op de fiets (vanaf een jaar of 9-10) naar de winkel om het missende ingrediënt te halen. Tuurlijk gaat dit wel eens mis, maar dat is een super goede les in verantwoordelijkheid, goed kijken/lezen wat je moet hebben en betalen.
- Ze leren koken (duh!), dus wanneer ze het huis uit gaan kunnen ze dat al en wanneer jij (en je partner) lang moet werken kunnen kinderen vanaf een jaar of 10-12 al best een simpele maaltijd helemaal alleen bereiden.
- En last, but not least: je doet iets samen! Tegenwoordig is iedereen druk. Dus hoe heerlijk is het om samen te koken?